Διασχίζοντας έναν ωκεανό.

Η κυρία με το επώνυμο που μεταφράζεται ως "φως" στα ελληνικά είναι σημαντική ψυχαναλύτρια μεγάλης χώρας της Λατινικής Αμερικής και πρόσφατα επισκέφτηκε τη δική μας χώρα για να παρευρεθεί σε ένα ψυχαναλυτικής κατεύθυνσης συνέδριο και να μοιραστεί μαζί μας θεωρητικές σκέψεις και να εποπτεύσει κλινικό υλικό. Ομολογουμένως ήταν λαλίστατη, κάτι που από μόνο του ίσως δεν θα παραξένευε κανέναν καθώς ήταν επίσημη προσκεκλημένη, αλλά έπεσε στην αντίληψη του κοινού ότι συχνά όποτε έπαιρνε τον λόγο, έλεγε: διέσχισα έναν ωκεανό για να έρθω ως εδώ, οπότε θέλω να σας πω και τούτο και εκείνο, κτλ, ανάλογα με το θέμα της συζήτησης. Προφανώς εννοούσε τον Ατλαντικό, εκτός και αν έκανε παράκαμψη και ήρθε γύρω γύρω για κάποιον ανεξήγητο αν και μάλλον μη πιθανό λόγο, μέσω Ειρηνικού.

Αυτή της η φράση (I crossed an ocean to come here) έγινε το καλοπροαίρετο αστείο της πρώτης βραδιάς από το τριήμερο συνέδριο και αναφέρθηκε στα πηγαδάκια που σχηματίστηκαν στην ουρά για να επιστραφούν τα τελικά αχρείαστα ακουστικά της μετάφρασης.

Τη δεύτερη ημέρα όμως, ανέφερε τη φράση αυτή ξανά, ίσως αισθανόμενη ότι καταχράται το χρόνο των υπολοίπων ή για δικούς της λόγους, που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Εξάλλου και οι ψυχαναλυτές εξακολουθούν να έχουν ασυνείδητο και δικαιώματα πάνω σε αυτό.

Αργότερα πάλι, σε άλλο "σέσσιον" με ομιλίες, και ενώ κάποιοι εξ ημών είχαν αποχωρήσει επικαλούμενοι την αρχή της πραγματικότητας και όχι την αρχή της ηδονής, μού έρχεται ένα sms με ελληνικούς χαρακτήρες από ένα συνάδελφο, του οποίου τα μαλλιά, το επώνυμο και τα μυαλά είναι άκρως ιδιαίτερα αλλά και συμπαθητικά, ας τον ονομάσουμε "Βοστρύχοι σε περιδίνηση". Το sms έγραφε, αφού διέσχισε τον ωκεανό της Αλεξάνδρας, της Βασιλίσσης Σοφίας και της Πειραιώς: Σι κροσντ δε οσεαν αγκαιν! Απάντησα χαριτολογώντας: Λετ χερ ντράουν ιφ δε πλέιν κράσιζ.

Ανεξαρτήτως της παραπάνω ιστορίας όμως, ως επεισόδιο ή ανέκδοτο, τα συμβάντα αυτά μού δίνουν την αφορμή να γράψω επιγραμματικά μερικές συνδέσεις που υπάρχουν και έχουν διασχίσει τον κατ' ευφημισμό αποκαλούμενο "ειρηνικό" ωκεανό, μεταξύ Ιαπωνίας και Λατινικής Αμερικής, όπως εύστοχα παρατήρησε ο καλός φίλος Τζονμακ πριν κάποιο καιρό:

Η γνωστή ταινία του Ιάπωνα σκηνοθέτη Takeshi Kitano "Zatoichi: Τυφλός Σαμουράι", στην οποία ο μόνος ο οποίος βλέπει ξεκάθαρα τα πράγματα, μεταφορικά και κυριολεκτικά είναι ο Zatoichi, που είναι τυφλός, κλείνει με τη φράση: "Ακόμα και με τα μάτια μου ορθάνοιχτα, δεν μπορώ να δω τίποτα". Λίγα χρόνια νωρίτερα, στην αντίπερα όχθη του Ειρηνικού κι ακόμα παραπέρα, από την πλευρά του Ατλαντικού συγκεκριμένα, ο αργεντινός ποιητής Jorge Luis Borges, ο οποίος έζησε για πολλά χρόνια στο τέλος της ζωής του τυφλός, είχε γράψει κάτι που μοιάζει νοηματικά λίγο με την φράση από την ιαπωνική ταινία: "Όταν σκέφτομαι τί έχω χάσει, ρωτώ, ποιοί γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους από τους τυφλούς; - αφού η κάθε σκέψη γίνεται εργαλείο". Είχε γράψει και άλλα σχετικά με το θέμα βέβαια, αλλά δεν είναι της ώρας, αφού το θέμα μας είναι αυτά που διασχίζουν τον ωκεανό.

Άρα λοιπόν, οι ωκεανοί μπορούν να ενώνουν ανθρώπους, σκέψεις και την τέχνη ως συνάντηση αυτών, με ό,τι κόπο, τόλμη και απώλεια κρύβει μέσα της μια τέτοια διατύπωση. Άνθρωποι και πολιτισμοί τόσο διαφορετικοί σκέφτονται γύρω από τα ίδια ζητήματα. Τόσο ίδιοι και ταυτόχρονα τόσο διαφορετικοί καλούνται να συναντηθούν διανύοντας την όποια γεωγραφική, χρονική ή ψυχική απόσταση.


Γι' αυτό ας απολαύσουμε ένα τέτοιο παράδειγμα με την κιθαρίστα Kaoro Muraji από την Ιαπωνία που διέσχισε έναν ωκεανό για να παίξει το "Gnossienne No 1" του Erik Satie στη Λατινική Αμερική, στο τροπικό δάσος της Κόστα Ρίκα και ας αναλογιστούμε τους ωκεανούς που έχουμε διασχίσει ή καλούμαστε και εμείς να διασχίσουμε για να συναντηθούμε με το Άλλο, το διαφορετικό, το μη γνώριμο, ό,τι κι αν σημαίνει το ταξίδι αυτό για τον καθένα.